وحشت اغراق آمیز غرب از اقدام هسته‌ای ایران در آستانه نشست آژانس انرژی اتمی

روز گذشته نشست خبری‌ای با محوریت کاهش تعهدات برجامی ایران برگزار شد که هدف آن هشدار جدی‌تر به اروپایی‌ها برای توقف همراهی با آمریکا در تحریم‌ها بود؛ اما این هشدار شدید اللحن کشورمان با واکنش‌های اغراق شده‌ای از سوی غرب مواجه شده است.

صبح روز گذشته علی ربیعی سخنگوی دولت، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی و عباس عراقچی معاون وزیر خارجه در کنفرانس خبری مشترک از آغاز دور دوم کاهش تعهدات برجامی ایران خبر دادند. آنها در این کنفرانس خبری اعلام کردند ایران از این پس میزان غنی سازی اورانیوم خود را تا سطح تولید سوخت هسته‌ای برای نیروگاه‌های اتمی‌اش بالا خواهد برد.

اقدام ایران در حقیقت در واکنش به انفعال کشور‌های اروپایی در برابر خروج آمریکا از برجام و عدم انتفاع ایران از عواید اقتصادی ناشی از توافق هسته‌ای انجام شده است. این کنفرانس خبری بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های سراسر جهان داشت.

به نظر می‌رسد روند کاهش تعهدات برجام توسط ایران در صورت کم‌کاری‌های طرف مقابل همچنان ادامه خواهد یافت. آنگونه که عراقچی گفته در صورت عدم پایبندی اروپا به تعهداتش، ایران برنامه خروج از برجام را نیز در دستور کار قرار خواهد داد. ایران معتقد است روند کاهش تعهدات برجام، نه برای نابودی برجام، که برای حفظ برجام است.

پایگاه خبری رویترز که در پی خروج آمریکا از برجام خبر‌های متعددی از خروج شرکت‌های آمریکایی از ایران را منتشر می‌کرد در واکنش به این اقدام ایران نوشت: غنی سازی در سطحی که ایران می‌گوید، در برجام به این دلیل منع شده که زمان دستیابی ایران به بمب اتم را از دو تا سه ماه به یک سال افزایش می‌داد. آمریکا و دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل معتقدند ایران برنامه ساخت سلاح هسته‌ای داشته که این برنامه مهار شده است. تهران وجود چنین برنامه‌ای را بار‌ها تکذیب کرده است.

رویترز در گزارش خود به برخی محدودیت‌های ناشی از توافقی که آمریکا به طور یک طرفه از آن خارج شده اشاره کرده و نوشت: سطح غنی سازی اورانیوم بزرگترین محدودیت برای ساخت بمب هسته‌ای دسترسی به متریال لازم یعنی اورانیوم غنی شده با درصد بالا یا پلوتونیوم است که برای هسته بمب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توافق هسته‌ای برای ایران محدودیت‌هایی درغنی سازی تعیین کرده و میزان غنی سازی را تا سقف ۳.۶۷ درصد نگه داشته اند که با ۹۰ درصد لازم برای بمب هسته‌ای بسیار فاصله دارد. این میزان از ۲۰ درصدی که ایران قبل از توافق غنی سازی کرده بود نیز بسیار کمتر است. محدودیت غنی سازی تا سقف ۳.۶۷ تا ۱۵ سال طول می‌کشد.

رویترز به عامل دومی که در اثر توافق هسته‌ای محدود شده نیز اشاره کرد و نوشت: ظرفیت غنی سازی ایران نیز در برجام محدود شده است. توافق به ایران اجازه می‌دهد غنی سازی را در نطنز را داده، اما این غنی سازی محدود شده است. توافق سایت فردو را نیز به مرکز فناوری و تحقیقات تبدیل کرده است.

سومین محدودیت بر اساس برجام، محدودیت انبار اورانیوم غنی شده است. توافق هسته‌ای به ایران اجازه انبار کردن بیش از ۳۰۰ کیلوگرم را نمیدهد. ایران قبل از توافق چندین تن اورانیوم غنی شده انبار کرده بود.

رویترز نوشته بر اساس این توافق ورود هرگونه پلوتونیوم نیز به ایران ممنوع شده است. ایران قادر بود با پلوتونیوم به تنهایی به بمب هسته‌ای دست پیدا کند. بر این منظور ایران اقدام به ساخت راکتور آب سنگین در اراک کرده بود که میتوانست به تدریج برای ساخت پلوتونیوم مورد استفاده قرار بگیرد. اما در برجام، هسته راکتور اراک برداشته شد و با سیمان پر شد تا دیگر قابل استفاده نباشد.

آسوشیتدپرس نیز خبر کنفرانس ایران را به خبر اول خود تبدیل کرده و نوشت ایران یک سال بعد از خروج یکجانبه ترامپ از توافق هسته‌ای تصمیماتی را اتخاذ کرد. ایران بار‌ها به اروپا هشدار داده بود که به زودی در ازای تحریم‌های آمریکا علیه فروش نفت تهران از اقداماتی برای خروج از توافق خواهد کرد.

این رسانه در ادامه جایی که برنامه هسته‌ای ایران در آن قرار دارد را شرح داده و نوشت: ایران در توافق برجام با محدودیت‌های اعمال شده بر برنامه هسته‌ای‌اش در ازای لغو تحریم‌ها موافقت کرد و بلافاصله اقدام به خرید‌های چند میلیارد دلاری از بویینگ و ایرباس کرد. با روی کار آمدن ترامپ، آمریکا به صورت یک جانبه از توافق خارج شد و تحریم‌های ایران را بار دیگر اعمال کرد.

تاسیسات هسته‌ای ایران چه وضعیتی دارند؟

به نوشته آسوشیتدپرس، نطنز در حال حاضر تاسیسات اصلی غنی سازی اورانیوم است که زیر زمین بنا شده است. ایران یک نیروگاه هسته‌ای در بوشهر دارد که توسط روس‌ها در سال ۲۰۱۱ بازگشایی شد. بر اساس توافق هسته‌ای راکتور آب سنگین ایران نباید قادر به ساخت پلوتونیوم باشد و سایت فوردو در اراک به سایت تحقیقاتی تبدیل شده است. تهران نیز یک راکتور تحقیقاتی ۵۰ ساله دارد.

آسوشیتدپرس به تاریخچه برنامه هسته‌ای ایران از زمان محمد رضا پهلوی اشاره کرده و نوشت: در دهه ۱۹۹۰ بعد از انقلاب اسلامی ایران برنامه هسته‌ای خود را توسعه داد. در سال ۲۰۰۲ سرویس‌های اطلاعاتی غربی و گروه‌های اپوزیسیون ایران مدعی شدند که ایران سایت هسته‌ای مخفی در نطنز دارد. ایران هرگونه برنامه ساخت بمب هسته‌ای را تکذیب کرده و در سال ۲۰۰۳ نیز برای مدت سه سال برنامه هسته‌ای خود را تعلیق کرد، اما در نهایت در دوره احمدی نژاد برنامه خود را بار دیگر از سر گرفت. در همین زمان ویروس آمریکایی-اسرائیلی استانکس برای خرابکاری علیه برنامه هسته‌ای ایران روانه تاسیسات غنی سازی کشور شد.

آسوشیتدپرس در حالی مدعی شده که اسرائیل هرگز مسئولیت ترور دانشمندان هسته‌ای ایران را قبول نکرده که سال ۲۰۱۲ یک مقام آمریکایی در گفت‌وگو با همین رسانه خبر داد که موساد رسما به آمریکا اعلام کرده ترور دانشمندان هسته‌ای کار آنهاست. گاردین انگلیس نیز درباره اقدام ایران نوشت: ایران اعلام کرد فاز دوم مفاد توافق هسته‌ای را از سر می‌گیرد و میزان غنی سازی اورانیوم خود را تا سطوح بالاتر ادامه خواهد داد.

این رسانه در ادامه به این سوال که «چطور اورانیوم غنی می‌شود؟» پاسخ داده و نوشته قبل از اینکه اورانیوم برای استفاده در بمب اتم آماده شود باید غنی شود. اورانیوم غنی نشده تنها ۰.۷ درصد اورانیوم-۲۳۵ داشته و بیشتر آن را اورانیوم-۲۳۸ تشکیل می‌دهد. ایزوتوپ‌های مختلف تنها در تعداد نوترون با هم تفاوت دارند. اورانیوم-۲۳۵، ۹۲ پروتون و ۱۴۳ نوترون دارد در حالی که اورانیوم-۲۳۸، ۹۲ پروتون و ۱۴۶ نوترون دارد.

برای غنی سازی اورانیوم، کیک زرد باید ابتدا به گازی تحت عنوان گاز هگزا فلورید اورانیوم تبدیل شود. این گاز به سانتریفیوژ‌ها تزریق شده و اورانیوم-۲۳۸ را از راکتور خارج می‌کند و اورانیوم سبک‌تر ۲۳۵ در وسط راکتور باقی می‌ماند.

برای مصرف راکتور‌های هسته‌ای، غنی سازی اورانیوم ۲۳۵ تا ۴% انجام می‌شود، اما برای بمب هسته‌ای باید ۹۰% خلوط غنی سازی تامین شود. در برجام ایران محدود به غنی سازی تا سقف ۳.۶۷ درصد شده است.

این رسانه در نهایت به این نتیجه رسیده که مراحل اولیه غنی سازی بیشترین انرژی را می‌برند و برای غنی سازی اورانیوم تا ۹۰% بیشتر انرژی‌ها صرف غنی سازی بین ۴ تا ۷ درصد شده است. زمانی که به غنای ۲۰ درصد برسند تقریبا هر کاری که برای غنای ۹۰ درصد لازم است انجام شده است.

به گزارش رویداد۲۴ «آن هرینگتون» استاد دانشگاه روابط بین الملل دانشگاه کاردیف در این باره گفته این مساله بسیار مهم است، چون میزان بسیار کمی اورانیوم برای ساخت بمب لازم است. جدا کردن اولیه اورانیوم ۲۳۸ از ۲۳۵ کار سختی است، اما مابقی آن راحت است.

تریتا پارسی رییس پیشین شورای ایرانیان آمریکا در گزارشی که در الجزیره منتشر شده گفته به لطف اروپایی‌ها که خلاقیت بسیار کمی برای حل مشکل برجام انجام دادند این اقدام توسط ایران رقم خورده است.

فاکس نیور رسانه دسته راستی و نزدیک به ترامپ نیز نوشته اقدام امروز دومین سری از اقدامات تهران برای خروج از برجام است. این رسانه با اشاره به اظهارات روز شنبه ماکرون ریییس جمهور فرانسه نوشت: ماکرون به همتای ایرای خود به صورت تلفنی گفته که سعی می‌کند راهی برای از سرگیری مذامرات بین ایران و غرب تا ۱۵ جولای پیدا کند. پیش از این نیز توافق هسته‌ای را افزایش میزان انبار اورانیوم غنی شده خود نقض کرده بود.

وال استریت ژورنال نیز نوشت: ایران به اروپایی‌ها هشدار داده که در صورتی که پاسخ تحریم‌های آمریمکا را ندهند از برجام خارج خواهد شد. تهران به همراهی روسیه، چین و کشور‌های اروپایی برای نجات از تحریم‌های اقتصادی شدید ترامپ دل بسته است.

با اصرار واشنگتن، امروز چهارشنبه آژانس انرژی اتمی قرار است برای بررسی اقدامات اخیر ایران نشستی برگزار کند و احتمالا یک بیانیه رسمی نیز منتشر خواهد شد.